‘Duizenden zzp’ers moesten door leenbijstand ten onrechte toeslagen terugbetalen’

De Belastingdienst heeft door een fout met de leenbijstand Bbz jarenlang ten onrechte toeslagen teruggevorderd van startende zzp’ers. Dat schrijft de Volkskrant op basis van een anonieme tip.

Een medewerker van de Belastingdienst wees de krant op een fout met het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (Bbz). Die is in het leven geroepen om bijstandsgerechtigden en WW’ers te helpen een bedrijfje te beginnen. In de startfase kunnen ze met de Bbz hun inkomen tot drie jaar aanvullen tot bijstandsniveau. De regeling, in de vorm van een renteloze lening. geldt ook voor zelfstandigen die tijdelijk in de problemen zitten. Als blijkt dat de zzp’er in een jaar inderdaad onder de bijstandsnorm heeft gezeten, dan wordt de lening omgezet in een gift.

Toetsinkomen voor toeslagen plots veel hoger

De fiscus telde de gift echter wel op bij het toetsingsinkomen dat bepaalt of iemand recht heeft op huurtoeslag, kindgebonden budget en andere toeslagen. Het probleem is dat die bijtelling gebeurde over het jaar dat de lening in een gift is omgezet en niet over het jaar waarop de bijdrage betrekking heeft. Daardoor hadden zzp’ers het jaar nadat ze de lening daadwerkelijk nodig hadden, plots een veel hoger toetsingsinkomen. Die werkwijze leidde ertoe dat zo’n 10.000 tot 15.000 zelfstandigen duizenden euro’s aan ontvangen zorgtoeslag, huurtoeslag, kinderopvangtoeslag of kindgebonden budget moesten terugbetalen, met schulden tot gevolg.

‘Geen budgettaire dekking’

Het probleem werd wel erkend, maar er werd niets aan gedaan. In 23 rechtszaken oordeelde de rechter slechts drie keer in het voordeel van de zelfstandige. Ook de Raad van State liet de zaak ongemoeid zolang de Belastingdienst de fout niet herstelde. De Nationale Ombudsman meldde de kwestie in 2014 aan toenmalig staatssecretaris Wiebes. Die kwam in 2017 na aandringen van de Tweede Kamer met een oplossing, maar die gold niet met terugwerkende kracht. Want dat zou volgens hem leiden tot een terugbetaling van € 56 miljoen. ‘Hiervoor is geen budgettaire dekking’ aldus Wiebes toen. Na opnieuw aandringen van de Tweede Kamer kwam er een schadevergoedingsregeling, maar die ging maar terug tot 2014.

Bovendien moesten slachtoffers zich zelf melden omdat de fiscus niet zou kunnen achterhalen wie er achter het net hadden gevist. Tot nu toe zijn 1.169 mensen gecompenseerd; de regeling is inmiddels gesloten. Omtzigt (CDA) gaat Kamervragen stellen over de kwestie.

Bron: Accountancy van Morgen.