Europees Parlement stemt voor 0-procent BTW op gezond eten

Het Europees Parlement maakt het de lidstaten makkelijker om gezonde voeding te stimuleren met een laag btw-tarief. Op ongezonde producten, zoals vlees, kan dan juist meer btw worden geheven.

Het EP stemde in grote meerderheid voor: 108 tegen 17. De Volkskrant laat duurzaamheidslobbyist Jeroom Remmers aan het woord. Hij ijvert al dertig jaar voor een ‘eerlijke vleesprijs’. Hij zegt: ‘Nu is het in de meeste lidstaten niet mogelijk de btw voor groente en fruit op 0 te zetten. Voordat dit plan wet wordt, en lidstaten vrijer kunnen schuiven met btw-tarieven, zullen het Parlement en de lidstaten het nog wel eens moeten worden. Met de stemming in het Parlement is die kans flink groter geworden.’

Relatieve prijzen

In 2019 verhoogde Nederland de btw op al het voedsel van 6 naar 9 procent. Het kabinet werd toen al opgeroepen groente en fruit uit de verhoging te houden. Door verschillende btw-tarieven te hanteren voor gezonde en ongezonde voeding zou de consument verleid worden voor gezondere producten te kiezen. Volgens economen wordt economisch consumentengedrag alleen bepaald door relatieve prijzen. Vervolgens zijn er twee manieren om gezond gedrag te bevorderen: gezond goedkoper maken, of ongezond duurder. Volgens econoom Bas Jacobs kan het allebei: ‘In economisch opzicht maakt het niet uit welke van de twee je kiest’, zei hij eerder in de Volkskrant.

BTW ongeschikt?

Toch is er discussie over de vraag of de overheid gedrag moet willen sturen middels de btw. Daar is btw helemaal niet voor bedoeld, zeggen economen en fiscalisten. Btw is er simpelweg om de staatskas te spekken met een belasting op consumptie van de eindgebruiker. Hoe transparanter hoe beter, en het stelsel is er niet bij gebaat allerlei verschillende tarieven in het leven te roepen. Het Centraal Planbureau (CPB) adviseert al jaren één uniform btw-tarief in te voeren. Nultarieven, gereduceerde tarieven en uitzonderingen zouden bij btw alleen maar zorgen voor administratieve complexiteit, arbitraire verstoringen in consumptie en ongelijke behandeling van consumenten met verschillende smaken.

Discussies

Daarnaast kan de fiscus zich opmaken voor een hoop discussies. Een appel is gezond en valt onder het nul-tarief. Maar appelmoes? En appeltaart? Een pizza met ham en ananas? Meerdere tarieven opent volgens hoogleraar Jacobs bovendien de deur voor allerlei lobbyclubs, die hun waar in lagere schalen willen krijgen.

Green Deal

Jeroom Remmers vindt de kritiek van fiscalisten en economen dat consumenten niet mogen worden gestuurd met btw, onzin. Btw kun je wel degelijk inzetten voor beleidsdoelen, vindt hij, al is een verbruiksbelasting per kilogram vlees volgens hem beter, een extra accijns dus op producten die je wilt indammen. Het EP kiest voor een andere weg. Het duurt nog wel een tijd voordat de consument dat in de supermarkt gaat merken. Eurocommissaris Frans Timmermans heeft binnen zijn ambitieuze Green Deal grote hervormingsplannen voor de landbouw tot 2030. In deze zogenoemde Farm to Fork-strategie is onder meer opgenomen dat biologische groente en fruit wat de Europese Commissie betreft naar 0 procent btw kan.

Lagere prijs

Het is overigens nog helemaal niet gezegd dat een lager btw-tarief voor groente en fruit ook automatisch leidt tot een lagere prijs in het versschap. Toen de kappers in 2019 in een lager tarief kwamen, ging de marge van de kapper omhoog, en niet de prijs voor de consument omlaag. Aan de andere kant is de concurrentie tussen supermarkten moordend. Hoogleraar Jacobs denkt dat hoe sterker de concurrentie is, hoe meer een belastingverlaging naar de klant gaat.

BRON: Accountancy van Morgen